Forex’te Pip ve Lot Nasıl Hesaplanır? Yeni başlayanlar için adım adım kâr/zarar hesabı
BY Ahmet Demir
|Kasım 19, 2025Forex’te başarı, yalnızca doğru yönde işlem açmakla değil, pozisyonun büyüklüğünü ve pip hareketinin parasal karşılığını aklınızda net tutmakla mümkündür. Kısaca şöylesöyleyelim: forex lot hesaplama bilmeden risk yüzdeyle yönetilemez, stop mesafesi sağlıklı belirlenemez ve sonuçta Kâr&Zarar tahmini dağılır. Bunun yerine, düzenli bir yöntemle ilerleyeceğiz: pip/pipet ayrımı, lot türleri, pip değeri ve nihayet kâr/zarar (P&L). Deneyimle sabittir: kavramlar yerine oturduğunda, strateji fark etmeksizin kararlarınız belirgin biçimde tutarlı hale gelir. O hâlde başlayalım; sade, ama tamamen profesyonel bir çerçeveyle devam edelim.
Çerçevenin Temeli: Pip, Pipet, Lot ve Sözleşme Büyüklüğü
Forex fiyatları, çoğu majör çiftte dört veya beş ondalık basamakla kotasyon alır. Pip, bu kotasyondaki standart en küçük adımı ifade eder (EUR/USD için 0,0001; USD/JPY gibi JPY içerenlerde 0,01). Bir de pipet (pip’in onda biri) vardır; beşinci ondalık (veya JPY’de üçüncü) basamak. Bunun önemi nedir? Emir giriş/çıkışlarında, özellikle dar spreadli piyasalarda, fiili maliyetinize yansır; “küçük fark” sanılan değerler toplanınca sonuç değişir.
Lot tarafına geldiğimizde resim netleşir:
- Standard lot = 100.000 birim (baz para).
- Mini lot = 10.000 birim.
- Mikro lot = 1.000 birim.
- (Bazı sağlayıcılarda) Nano lot = 100 birim.
Lot, pozisyonun iskeletidir; pip değeri ise bu iskelete can veren değişkendir. Bir mikro lottaki 20 pip hareketi ile bir standard lottaki aynı 20 pip hareketi aynı şey değildir; nominal etki farklıdır, risk de öyle. Üstelik, iş yalnızca “kaç lot?” sorusuna indirgenemez. Sözleşme büyüklüğü, kimi enstrümanlarda CFD tarafında farklı birimlerle ifade edilir; burada sağlayıcınızın ürün kartına bakmak, detayları teyit etmek gerekir. (Tam bu noktada ürün şartları kritiktir; bkz. Sözleşme şartnamesi — TIO Markets).
Kısaca: Pip ve lot, Kâr&Zararın iki kapısıdır. Birini eksik anlarsanız, diğerinin hesabı güvenilir olmaz.
Özellikle yeni başlıyorsan, bu hesaplama mantığını gerçek para riske atmadan pekiştirmek için Forex Demo Hesap Nedir? Nasıl Açılır? rehberimizde adım adım anlatılan demo ortamını kullanmak en sağlıklı yoldur.
“Pip nasıl hesaplanır?”: Standart Çiftler, JPY Çiftleri ve Dönüşüm Mantığı
Formülü ezberlemek yerine, mantığı kurmak daha sağlıklıdır. forex pip hesaplama sorusuna üç katmanda bakalım:
A) USD ile kotasyon alan majörler (ör. EUR/USD, GBP/USD)
EUR/USD gibi çiftlerde pip değeri, çoğu zaman pratik kestirme ile hesaplanır:
- Yaklaşık kural: Pip değeri ≈ 0,0001 × Pozisyon Büyüklüğü (USD cinsinden).
- Örnek: 1 mikro lot (1.000 birim) → 0,0001 × 1.000 = 0,10 USD/pip.
- 1 mini lot → ≈ 1 USD/pip; 1 standard lot → ≈ 10 USD/pip.
Bu kestirme, kotasyon para birimi USD olduğu ve hesap para biriminiz de USD olduğunda düzgün işler.
B) JPY içeren çiftler (ör. USD/JPY, EUR/JPY)
JPY’de 1 pip = 0,01 olduğu için formül görünümü değişir:
- Pip değeri ≈ (0,01 × Pozisyon Büyüklüğü) / Fiyat.
- Diyelim USD/JPY = 150,00 ve 1 mikro lot (1.000 birim) tutuyorsunuz:
Pip değeri ≈ (0,01 × 1.000) / 150,00 = 0,0667 USD/pip (yaklaşık).
Burada bir sonuç çıkar: “1 pip kaç dolar?” sorusu, çifte ve fiyata göre değişir; JPY tarafında sabit 1 USD/pip gibi bir genelleme güvenli değildir.
C) Hesap para birimi USD değilse veya çift USD içermiyorsa
İşin püf noktası: Pip değeri önce kotasyon para biriminde, ardından hesap para birimine dönüştürülür. Örneğin hesap para biriminiz EUR ve çiftiniz EUR/GBP olsun. Pip değeri GBP cinsinden çıkar, sonra GBP→EUR çevrilir. Bu, “kâğıt üstünde basit, pratikte ihmal edilen” bir adımdır; ihmal edildiğinde forex kâr zarar hesaplama tarafında parasal farklar oluşur.
Bu çerçeve, “forex pip hesaplama nedir?” sorusunun da özlü cevabıdır: Pip değeri hesaplama önce çifti doğru sınıflar, sonra pozisyon büyüklüğü ve fiyata göre pipin parasal karşılığını bulur, gerekirse hesap para birimine çevirir. Yöntem aynı; sadece dönüşüm sırası ve katsayılar değişir.
Lot Türleri, Ölçek Etkisi ve Uygun Boyutun Seçilmesi
Piyasada “lotu büyüt, kazanç artsın” refleksi yaygındır; fakat risk-maksadı uygun değilse, büyüyen yalnızca volatilite hissidir. Standard–mini–mikro ayrımı, aslında risk dozajı demektir. Dört noktanın altını çizelim:
- Ölçek etkisi: Pip başına 10 USD (standard lot) ile 1 USD (mini) veya 0,10 USD (mikro) aynı değildir. Stratejiniz, volatiliteye tahammülünüz ve stop mesafeniz bu seçimi belirlemelidir.
- Likidite ve spread: Daha küçük lotlarla başlamak, uygulama hatalarının maliyetini yönetilebilir kılar; spread/komisyon hataları dâhil.
- Kırılganlık: Piyasa beklenmedik şekilde hızlandığında (haber, veri, likidite çekilmesi) büyük lot, duygusal kararları tetikler; pozisyon yönetimi bozulur.
- Altyapı farkı: Sağlayıcınıza göre marjin/kaldıraç parametreleri, gecelik taşıma (swap), hatta kotasyon adımı ve minimum artış kuralları değişebilir.
Lot seçimi, bağımsız bir karar değildir; stop mesafesi (pip) ve hesap riski (%) ile birlikte düşünülmelidir. Kısacası, forex lot hesaplama süreci, “kaç lot?” sorusunu, “kaç pip stop?” ve “hesabın yüzde kaçı risk?” sorularıyla aynı masaya oturtur.
Bu aşamada pratik bir kontrol listesi yararlıdır:
- Strateji volatiliteye duyarlı mı? (ör. ortalama kırılımları vs. trend izleme)
- Ortalama stop aralığı kaç pip?
- Tek işlemde riske edeceğiniz para sabit mi? (ör. %1)
- Enstrümanın spread/komisyon profili ne?
- Swap maliyetleri, beklenen tutuş süresiyle uyumlu mu?
Bu tür parametreleri platform üzerinden net görmek için hesap/ürün sayfalarını kullanmanız yerinde olur; örneğin Para yatırma yöntemleri — TIO Markets — finansman ve maliyet akışını planlarken pratik bir referans sağlar.
Pip Değeri → Kâr&Zarara Giden Yol: Kestirmeler ve “Doğru” Hesap
Kâr&Zarar aslında üç adımdır:
- Pip sayısı (giriş–çıkış farkı),
- Pip değeri (çift/lot/fiyat/çevrim),
- Komisyon–spread–swap sonrası net sonuç.
Kestirme olarak çoğu majörde mini lot için ≈1 USD/pip kullanılır. Evet, günlük pratikte hız kazandırır; ancak 1 pip kaç dolar sorusunda her zaman doğruya yakın sonuç vermez. Fiyat düzeyi değiştikçe, özellikle JPY çaprazlarında, sapma büyür. Bu yüzden:
- Pozisyon büyüklüğü belirlerken kestirmeyi kullanın,
- Raporlama ve risk kontrolü için formül bazlı pip değeri hesaplama yapın.
Kısa bir örnek, mantığı pekiştirir:
- EUR/USD’de 1 mini lot ile +35 pip → yaklaşık +35 USD (brüt).
- USD/JPY’de 1 mikro lot ile +50 pip; fiyat 150,00 ise pip değeri ≈ 0,0667 USD/pip → ≈ +3,33 USD (brüt).
Ardından, spread/komisyon ve gerekiyorsa swap düşülür: net Kâr&Zarar kalır.
Bu tür farkların sözleşme düzeyinde nasıl ifade edildiğini Sözleşme şartnamesi sayfalarından teyit etmek, şüpheleri ortadan kaldırır; örneğin TIO Markets ürün kartları bu amaçla düzenlidir. Ayrıca platform seçimi için MT4 işlem platformu ve benzeri sayfalar, yürütüm–maliyet–grafik tarafını bir arada düşünmenizi kolaylaştırır; burada bunu referans olarak anmakla yetinelim.
Risk Yönetimi: Yüzdeyle Düşünmek, Stop ile Eşlemek
Hesabınız 10.000 USD (veya EUR) olsun; tek işlemde %1 risk = 100 birim para. Stop mesafesi 25 pip ise, şu mantıkla ilerlenir:
- Pozisyon büyüklüğü = (Risk Parası) / (Stop Pip × Pip Değeri/Birim).
- Buradaki “Pip Değeri/Birim”, 1 birimlik (ör. 1.000’lik, 10.000’lik set) hareketin pip karşılığıdır; çiftin doğasına göre (USD kotasyonlu/JPY/çapraz) uyarlanır ve gerekiyorsa hesap para birimine çevrilir.
Böylece boyutu mekanik biçimde bulursunuz; “hissettim, artırdım/azalttım” yok. Profesyonel uygulamada, bu disiplin vazgeçilmezdir. Sözlü değil, sayısaldır. Yine de pratikte, emir bütünlüğü (lot adımı), minimum/maximum hacim, marjin gereklilikleri devreye girer; bunlar sağlayıcı dokümanlarında açıkça yazar. Giriş süreçleri için Hesabınızı kaydedin — TIO Markets — sayfası, adım adım prosedürü ve uygun hesap türünü seçmenizi destekler.
Adım Adım Örneklerle Kâr/Zarar Hesaplama
Teoriyi pratiğe dökmeden öğrenmek eksik kalır. Şimdi forex kâr zarar hesaplama sürecini örneklerle inceleyelim; hem pip hem lot arasındaki ilişkiyi netleştirelim.
Senaryo 1 – EUR/USD, Hesap USD, Mini Lot (10.000 birim)
Alış: 1.07500, satış: 1.07950 → +45 pip.
Formül sade: 1 USD/pip × 45 pip = +45 USD brüt kazanç.
Bu noktada spread (örneğin 1 pip) ve varsa komisyon düşülür. Kalan net kâr, gerçek sonuçtur.
Senaryo 2 – USD/JPY, Hesap USD, Mikro Lot (1.000 birim)
Alış: 149.80, satış: 150.20 → -40 pip.
Fiyat 150,00 kabul edilirse pip değeri ≈ (0,01 × 1.000)/150 = 0,0667 USD/pip.
Dolayısıyla: 40 pip × 0,0667 = -2,67 USD kayıp.
Görüldüğü gibi aynı pip sayısı, farklı çiftlerde farklı parasal sonuçlar doğurur.
Senaryo 3 – EUR/GBP, Hesap EUR, Mikro Lot (1.000 birim)
Alış: 0.8650, satış: 0.8695 → +45 pip.
Önce pip değeri GBP cinsinden hesaplanır: 0,0001 × 1.000 = 0,10 GBP/pip.
Sonra GBP/EUR kuru (örneğin 1,16) ile çevrilir: 0,10 / 1,16 = 0,086 EUR/pip.
Sonuç: 45 pip × 0,086 EUR = +3,87 EUR brüt kazanç.
İşte bu nedenle pip değeri tek formülle sabitlenmez; çiftin yapısı ve çevrim faktörü mutlaka hesaba katılır.
Kısaca, “pip değeri hesaplama” formülünü doğru kurarsanız, kâr/zarar hesapları sürpriz yaratmaz. Platformlardaki otomatik hesaplayıcılar da aynı mantıkla işler; yalnız bazen küsurat farkları olabilir.
Bu hesaplamaları kontrol etmek için Calculators bölümündeki araçları veya MT4 işlem platformu üzerinde yerleşik “Yatırım” sekmesini kullanabilirsiniz; TIO Markets bu işlemleri şeffaf biçimde gösterir.
Lot Seçiminin Kâra Etkisi: Küçük Değişim, Büyük Fark
Risk kontrolü dendiğinde çoğu yatırımcı yalnızca stop mesafesine odaklanır. Oysa forex lot hesaplama, stratejinin omurgasıdır.
Aynı 30 pip’lik hareket, farklı lotlarda bambaşka tablolar yaratır:
| Lot Türü Pip | Birim (Baz Para) | Değeri (USD) | 30 Pip Kâr |
| Mikro Lot | 1.000 | 0,10 | +3 USD |
| Mini Lot | 10.000 | 1 | +30 USD |
| Standard Lot | 100.000 | 10 | +300 USD |
Küçük görünebilir ama disiplin açısından fark büyüktür. Hesap boyutunuz 1.000 USD iken 1 standard lot açarsanız, 10 piplik hareket dahi %10 sermaye oynatır; bu sürdürülebilir değildir. Deneyimli yatırımcılar “büyüklüğü değil, istikrarı” hedefler.
Bu noktada forex pip hesaplama ve lot analizi birlikte yürütülmelidir. Piyasa yönünüz doğru olsa bile hacim yanlışsa sonuç kırılgan olur. Yani “ne kadar doğru”dan ziyade “ne kadar büyük” sorusuna dikkat edilmelidir
Risk Yönetimi ve Zararı Durdur (Stop-Loss) Mesafesinin Uyumu
Stop mesafeniz 25 pip, riskiniz 50 USD olsun. Bu durumda kaç lot açabilirsiniz?
Formül:
Lot = Risk Tutarı / (Stop Pip × Pip Değeri)
EUR/USD’de mini lotta pip ≈ 1 USD → Lot = 50 / (25 × 1) = 0,20 lot.
Bu, yaklaşık 2 mini lotluk pozisyon anlamına gelir (0,2 standard lot = 2 mini lot).
Fakat aynı hesap USD/JPY’de farklı sonuç verir; pip değeri daha küçük olduğu için hacim büyüyebilir. İşte bu nedenle, her çiftin yapısını bilmek, forex pip hesaplama nedir sorusunun pratik cevabıdır.
Bir başka açıdan, stop mesafesi çok dar tutulduğunda spread + slippage etkisi devreye girer. Özellikle volatil paritelerde (GBP/JPY, XAU/USD vb.) 10 piplik stop, fiili olarak 7 piplik boşlukta kapanabilir. Bu farklar, forex kâr zarar hesaplama sürecini bozar. Bu yüzden profesyoneller stopu teknik temele oturtur; rastgele değil, volatiliteye (ATR, geçmiş range) göre belirler.
Pip Değeri, Spread ve Komisyonun Gerçek Etkisi
Her pip kazanç değildir; çoğu zaman ilk pip, maliyettir.
Spread, işlem açar açmaz hesabınızda küçük bir eksiyle başlamanızın nedenidir. EUR/USD’de 1 pip spread varsa ve 1 mini lot işlem yapıyorsanız, başlangıçta -1 USD dezavantajla girersiniz.
Komisyonlu hesaplarda (örneğin “Raw” türü) bu fark daha da belirgindir. Ancak spread daralır, toplam maliyet dengelenir.
Bu maliyetleri hesaplarken pip değeri hesaplama formülünü sabit tutmak gerekir; spread ve komisyon ayrı kalemlerdir. Toplam maliyet = (Spread pip × Pip değeri) + Komisyon.
Bu rakam, her işlemde ortalama zarar/gider kalemi olarak düşünülebilir.
Bu küçük farkların birikimi, aylık performansta belirleyici olur. “Pip küçüktür ama toplam büyüktür” sözü burada doğrudur.
Özet: Disiplinli Hesap, Tutarlı Sonuç
Sonuçta tablo nettir.
- Forex lot hesaplama süreci, sermayenizin korunması için ilk adımdır.
- Pip kavramı, yalnız fiyat hareketini değil, her kararın finansal yansımasını temsil eder.
- “1 pip kaç dolar” sorusu, pariteye, lota ve fiyat düzeyine göre değişir; sabit cevap yoktur.
- Forex pip hesaplama, doğru pip değerini bulmak; pip değeri hesaplama, kâr/zararı doğru görmek içindir.
- Bu iki adımı doğru kuran yatırımcı, stratejisini rakamlara dayandırır, hissiyata değil.
Son olarak, işlemlerinizi planlarken profesyonel araçlardan yararlanmak — özellikle platformlar, sözleşme şartnameleri ve hesap türleri gibi bölümleri okuyarak — büyük fark yaratır. Sözleşme şartnamesi sayfaları, ürünün teknik parametrelerini netleştirir; Para yatırma yöntemleri gibi alanlarsa fon akışının güvenliğini sağlar.
Bu bakış açısıyla, forex lot hesaplama yalnızca bir matematik değil, risk yönetiminin kalbidir. Hesabı bilen, piyasayı da bilir.
Risk feragatnamesi: CFD'ler karmaşık enstrümanlar olup, kaldıraçtan dolayı hızla para kaybedilmesi gibi yüksek seviyede risk söz konusudur. CFD'lerin işleyişini ve para kaybetme riskini alma hususunu anlayıp anlamadığınızı gözden geçirmelisiniz. Kesinlikle kaybetmeyi göze alamadığınızdan fazla para yatırmayın. Profesyonel müşterilerin karşı karşıya kaldığı kayıplar, yatırılan parayı aşabilir. Lütfen risk uyarısı politikamızı okuyun ve tam olarak anlamadığınız hususlar varsa, bağımsız profesyonel tavsiye alın. Bu bilgiler, ABD ve OFAC (Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi) dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla, belirli ülkelerde/bölgelerde ikâmet edenlere gönderilmek veya bu kişilerce kullanıma yönelik değildir ve bu amaç doğrultusunda hazırlanmamıştır. Şirket, yukarıda belirtilen ülke listesini kendi takdirine bağlı olarak değiştirme hakkını saklı tutar.
Join us on social media
Ahmet Demir, mühendislik geçmişini küresel piyasalara ve yatırıma olan derin ilgisiyle birleştiriyor. Problem çözme ve veri analiziyle olan ilgisi, onu ticaret dünyasını keşfetmeye doğal olarak yönlendirdi ve burada son beş yılını pratik stratejiler ve içgörüler geliştirerek geçirdi. Yazıları aracılığıyla, Ahmet karmaşık finansal fikirleri açık ve uygulanabilir bilgilere dönüştürmeyi amaçlıyor. Misyonu, diğerlerini ticarete güvenle ve bilinçli bir zihniyetle yaklaşmaya ilham vermektir.
Related Posts
